3. Economie

3.1 Economische zaken, recreatie en toerisme

In de Programmabegroting 2022 vindt u een toelichting op onderstaande doelstellingen.

Ontwikkeling van het ondernemersklimaat
In overleg met de ondernemersverenigingen in het koepeloverleg zijn wij gestart met de evaluatie van het huidige sociaaleconomische beleid. Ook maken wij een actuele analyse van de economie in De Fryske Marren.  De resultaten zullen rond de zomer 2022 gereed zijn. De evaluatie en actuele analyse vormen vervolgens de opmaat naar de ontwikkeling van nieuw sociaaleconomisch beleid. De planning is om hierover aan het einde van Q4 2022 een besluit te kunnen nemen.  

De ontwikkelingen in de wereld gaan gevolgen hebben voor het ondernemersklimaat in De Fryske Marren. De prijsstijgingen kunnen voor meerdere sectoren in onze gemeente leiden tot problemen: met name in de bouw, installatietechniek,  transport en logistiek, maakindustrie, (roestvrij)staalindustrie. Verder voorzien wij grote problemen bij de ZZP-ers. Opdrachten gaan wegvallen of moeten ver onder de kostprijs worden (af)gemaakt. Er is geen buffer om dergelijke klappen op te kunnen vangen.
Aangenomen werk/offertes tegen vaste prijzen staan behoorlijk onder druk, waardoor bedrijven financieel in de problemen kunnen komen, doordat werk met verlies moet worden uitgevoerd. Als dit te lang aanhoudt kunnen er faillissementen volgen. Bouw- en infrastructurele projecten kunnen stil komen te liggen, doordat opdrachten terug worden getrokken door de prijsstijgingen, of een gebrek aan grondstoffen/materialen. De inflatie stijgt behoorlijk, de koopkracht holt achteruit, rentes gaan omhoog. Kortom een krimp van de economie in De Fryske Marren ligt op de loer en dat heeft weer een negatieve uitwerking op het ondernemersklimaat in onze gemeente.

Werkgelegenheid
Op dit moment is er in De Fryske Marren sprake van een lage werkloosheid. Dat is gunstig voor onze kas, maar voor de economie is het minder gunstig. De arbeidsmarkt in Fryslân is op alle fronten krap. Werkgevers voelen zich roependen in de woestijn in hun zoektocht naar nieuwe werknemers. Het niet kunnen beschikken over voldoende en/of voldoende gekwalificeerd personeel maakt bedrijven kwetsbaar en gaat ten koste van de robuustheid van ons lokale en regionale MKB. De kurk waar de economie in De Fryske Marren op drijft.  Werkgevers zouden wellicht meer moeten kijken naar wat werknemers al kunnen, hen toegang geven tot scholing en nadenken over wat er in de toekomst nodig is. Ook is er nog arbeidspotentieel waar nu geen gebruik van wordt gemaakt. Statushouders uit Syrië of vluchtelingen uit Oekraïne zou je goed kunnen inzetten. Als het personeelstekort in het MKB minder wordt, draagt dat direct bij aan een robuuste economie.

Toename vestigingen
Het aantal bedrijven in De Fryske Marren is in 2021 met 1,6% toegenomen. In absolute zin een toename van 95 bedrijven. De groei in onze gemeente is te zien in nagenoeg alle sectoren. Doordat wij in de afgelopen twee jaar behoorlijk veel grond hebben verkocht op onze bedrijventerreinen, raken wij op meerdere plekken in de gemeente door de vestigingsmogelijkheden heen. Samen met de gemeente Súdwest Fryslân en de Provinsje Fryslân werken wij aan nieuwe regionale afspraken voor de bedrijventerreinen in de regio “Zuidwest Friesland”. Dit betreft afspraken over de periodes 2022-2025 en 2026-2035. Besluitvorming hierover is gepland voor Q2 2022. De afspraken gaan over de uitgifte van de bestaande bedrijventerreinen, maar er is ook ruimte voor de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen in beide gemeenten.

Landbouw
In De Fryske Marren is de sector landbouw een belangrijke economische pijler. Daarbij is de landbouw de grootste ‘stoffeerder’ in het buitengebied. Hierbij ligt het accent op de melkveehouderij. Daarnaast komen in beperkte mate tuinbouw, akkerbouw en intensieve veehouderij voor. Voor het behouden van een economisch draagvlak is instandhouding van de melkveehouderij in het buitengebied van groot belang. In maart 2022 hebben GS van de Provinsje Fryslân het Uitvoeringsprogramma Stikstof Fryslân vastgesteld. Het Uitvoeringsprogramma is een volgende stap naar herstel van de natuur en een gezonde economie en landbouwsector in Fryslân. De aanpak heeft met name grote gevolgen voor de omgeving rondom de Natura 2000-gebieden. In de Fryske Marren speelt dit eigenlijk niet, maar zijn er nog wel een paar aandachtsgebieden: rondom het Sneekermeer, de Fluessen en de IJsselmeerkust. Deze gebieden zijn overigens niet stikstofgevoelig en daarmee niet van invloed op het uitvoeringsprogramma.

Programma recreatie & toerisme
Op 17 november 2021 is het programma recreatie en toerisme De Fryske Marren inspraakrijp verklaard door de raad. Na het doorvoeren van een paar kleine wijzigingen is het programma op 3 januari jl. voor een periode van zes weken ter inzage gelegd. Op dit moment zijn we de zienswijzen aan het verwerken om vervolgens zo snel mogelijk te komen tot een definitief programma, dat voor de zomer van 2022 aan de raad aangeboden wordt ter vaststelling.

Recreatie & toerisme in de regio
De toerismesector in Fryslân kwam in 2021 weer op het niveau van voor de coronacrisis. Ook in 2022 lijkt het erop dat er weer een goede zomer aan komt voor de sector. Uit de vakantiemonitor van het Nederlands Bureau voor Toerisme blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders ook in 2022 verwacht de zomervakantie in eigen land door te brengen. We hebben een hoog herhaalbezoek. Afgaande op de geluiden die we horen uit de sector over het aantal boekingen, blijven ook dit jaar weer veel vakantiegangers in eigen land en onze regio. Campings, recreatieparken, botenverhuurders, jachthavens en aanbieders van logiesaccommodaties zien al veel boekingen binnenkomen.

Maatschappelijke initiatieven Tsjûkemar en Nannewiid
Samen met de Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân en de Club van aanjagers Tsjûkemar werken we aan het grote maatschappelijke initiatief “gebiedspilot Tsjûkemar”. De projecten die (het bottom-up initiatief) Stichting Club van Aanjagers gebiedspilot Tsjûkemar ontwikkelt zijn er op gericht het gebied aantrekkelijker te maken voor meerdere doelgroepen. Het Tsjûkemar moet een “bestemmingsgebied” worden waar iedereen graag langer wil verblijven. Het grotere kader is de ontwikkeling van het Tsjûkemar Regio: van “doorvaartmeer” naar “bestemmingsmeer”. De Club van Aanjagers neemt het voortouw in de regionale ontwikkeling van het Tsjûkemar in samenwerking met de overheden (Intentieverklaring, 2019). Afgesproken is dat we ons voorlopig focussen op twee projecten uit het Meerjarenuitvoeringsprogramma 2021-2023 namelijk: Ûlesprong en de Kitesurfzone. Dit vanwege beperkte middelen. Deze twee projecten zijn aangewezen door de Club van Aanjagers. De komende tijd willen we onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om bij te dragen aan de realisatie van die twee projecten.
Naast het maatschappelijk initiatief Tsjûkemar zijn we in gesprek met het maatschappelijk initiatief Nannewiid over hoe we met de verschillende overheden dit gebiedsproces verder kunnen helpen en wat ieders rol hier in is.