2. Ruimte

2.2 Openbare ruimte

In de Programmabegroting 2022 vindt u een toelichting op onderstaande doelstellingen.

Bestrijding plagen
De laatste jaren heeft de gemeente te maken met een explosieve groei van exoten, welke schadelijk zijn voor mens en dier. Dit zijn met name de eikenprocessierups, de reuzenberenklauw,  de Japanse duizendknoop en de Amerikaanse rivierkreeft. De gemeente is bij EU-verordening verplicht vastgestelde exoten op te sporen en maatregelen te treffen. We zetten in op actieve bestrijding maar ook op preventieve bestrijding door het vergroten van biodiversiteit. Ter preventieve bestrijding van de eikenprocessierups worden nematoden (aaltjes) ingezet. Op de locaties waar dit speelt worden bewoners vroegtijdig schriftelijk en zo nodig mondeling geïnformeerd. De actieve bestrijding van de Japanse Duizendknoop heeft afgelopen jaren onvoldoende effect gehad. In 2022 wordt gekeken naar een betere bestrijdingsmethode. Vanuit de Provincie en het Wetterskip is begin van dit jaar nadruk gelegd op de bestrijding van de Amerikaanse rivierkreeft . Wij werken aan een plan van aanpak en beraden ons op de middelen die nodig zijn om dit plan van aanpak uit te voeren.

Groenvisie 2023-2027
In deze visie, die we samen met onze inwoners en belanghebbende organisaties hebben gemaakt, staan keuzes beschreven voor de komende jaren over de inrichting en gebruik van het groen. Keuzes zijn vertaald in kansrijke ambities. Besluitvorming over de visie kan in 2022 plaats vinden.

Toegankelijkheid openbare ruimte
Om de toegankelijkheid van de openbare ruimte te verbeteren worden twee straten met extreme worteldruk aangepakt. Het gaat om de pastorielaan te Joure en ‘t Wiid te Lemmer.

Toegankelijkheid openbare gebouwen
De inventarisatie van de toegankelijkheid van het gemeentelijk vastgoed is afgerond. De raad zal het stuk naar verwachting dit jaar in juni behandelen.

Areaalbeheer wegen, fiets- en voetpaden en straatmeubilair
Wij verwachten de herijkte meerjaren-onderhoudsprognose in de eerste helft van 2022 voor te leggen aan de raad. Dit is inclusief een bijbehorend financieel perspectief. We werken eraan om in Q3/Q4 het areaalbeheer rondom straatmeubilair, belijning en bebording op orde te brengen.

Onderhoud en rehabilitatie wegen
In 2021 is de technische staat van het wegenareaal geïnspecteerd en inmiddels is een integraal jaarplan onderhoud wegen 2022 in uitvoering. De voorbereiding en uitvoering van de integrale projecten loopt op schema. Het betreft onder andere de Vogelzangweg Rottum, de Doraweg Lemmer en de Echterdijk te Echtenerbrug.

Areaalbeheer kunstwerken
Begin 2022 hebben we het beheerpakket geactualiseerd door nieuwe kunstwerken toe te voegen, vervangen kunstwerken aan te passen en verhoogde maatregelprijzen toe te voegen. In 2021 zijn de twee jaarlijkse instandhoudingsinspecties op de kunstwerken uitgevoerd. Op basis van deze inspecties zijn feitelijke onderhoudswerkzaamheden ingepland en in uitvoering volgens het jaarplan kunstwerken. Ook zijn er vanuit de inspectieresultaten nog nadere gerichte inspecties uitgevoerd. Op basis van alle resultaten hebben we een nieuw overzicht gemaakt voor de korte en lange termijn. Wij verwachten de herijkte meerjaren-onderhoudsprognose en vervangingsopgave in de eerste helft van 2022 voor te leggen aan de raad. Dit is inclusief een bijbehorend financieel perspectief. 

Onderhoud en vervanging kunstwerken en oeververbindingen

• Bij de voorbereiding van de brug Terkaple heeft een onderwateronderzoek naar de bestaande funderingsconstructie plaatsgevonden. De staat van deze fundering bleek slechter dan vooraf ingeschat. De funderingspalen hebben niet meer de draagkracht om de bestaande landhoofden en de nieuwe brug te kunnen dragen en moeten worden aangepast. We onderzoeken momenteel een aantal scenario’s en zetten die op geld.
• De voorbereiding van de vervanging van de elektrische installatie Flevobrug is in 2021 gestart. De uitvoering is uitgesteld tot na het zomerseizoen 2022. Dit in verband met leveringsproblemen van elektrische onderdelen.
• Bij het vervangen van kleine bruggen is vertraging opgelopen in verband met uitgestelde levering van kunststof en andere bouwmaterialen.

Camping Lemmer
De ontruiming van de camping neemt meer tijd dan we aan de voorkant hadden ingeschat. De vaste gasten waren tot 1 februari 2022 in de gelegenheid om hun plek te ontruimen. Voordat met het opruimen van de rest kon worden gestart moest er op grond van de gemeentelijke sloopvoorschriften eerst een asbestinventarisatieonderzoek worden uitgevoerd. Door een overvloed aan werkzaamheden bij het bureau dat het onderzoek heeft uitgevoerd hebben wij de resultaten van het onderzoek pas medio april ontvangen. Vervolgens hebben wij de sloopwerkzaamheden aanbesteed en inmiddels gegund aan Van der Wal uit Joure. De werkzaamheden worden in mei en juni 2022 uitgevoerd. Ondertussen lopen de voorbereidingen voor het selecteren van een nieuwe exploitant. De bezichtigingen van belangstellenden kunnen pas plaats vinden nadat de camping volledig is ontruimd. Wij verwachten in het najaar een nieuwe exploitant te kunnen selecteren.

Openbare verlichting
De beschikbare middelen zijn voldoende om de openbare verlichting te kunnen onderhouden. Reguliere lampenvervanging en andere onderhoudswerkzaamheden zijn in uitvoering. Voor de vervangingsopgave van oude armaturen en masten is een projectplan gemaakt dat in uitvoering is. In deze vervanging nemen we ook de verduurzaming mee door de armaturen te vervangen door LED lampen.

Afval
Met het vaststellen van het grondstoffenbeleidsplan willen we het volgende realiseren:
• minder verbranding van grondstoffen door de ruimte in de grijze container beter te benutten (niet meer dan 60 kg) per inwoner per jaar verbranden;
• meer service en ruimere openingstijden op onze milieuterreinen;
• meer communicatie en bewustwording bij inwoners
• een bijdrage aan een duurzame en circulaire economie.

Een wijziging om de grijze container eens per drie weken te legen is voorlopig uitgesteld. Via een actieve campagne en monitoring willen we nagaan of de andere maatregelen uit het beleidsplan voldoende effect zullen hebben om de doelstelling van 60 kilogram per inwoner per jaar te halen. In het najaar van 2022 zal daarvoor een evaluatie plaatsvinden.

Vaarwegen en havens
In het meerjarenplan baggeren staat welke vaarwegen door de gemeente gebaggerd worden, wanneer dat gebeurt en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Het meerjarenplan oeverconstructies behelst de planning en kosten van de vervanging van bij ons in beheer zijnde oeverconstructies. Dit jaar stellen we hiervoor nieuwe plannen op voor de periode 2023 tot en met 2026. Bij het meerjarenplan oeverconstructies vaarwegen oeverconstructies wordt meegenomen de eventuele herverdeling van oevers tussen de provincie en het Wetterskip en met een oeverfonds. 

Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie
Het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DRAP) is een gezamenlijk plan van gemeenten, waterschap-pen, provincies en het Rijk. Het Deltaplan versnelt en intensiveert de aanpak van wateroverlast, hittestress, droogte en de gevolgen van overstromingen. In het kader van dit plan heeft onze gemeente samen met de andere Friese gemeenten en het Wetterskip stresstesten uitgevoerd. Om het begrip klimaatadaptatie verdere invulling te geven, hebben wij voor De Fryske Marren een 10 maatregelenpakket vastgesteld. In 2022 werken we nog twee maatregelen uit, namelijk een hittestressplan en de Leidraad Openbare Ruimte met als onderdeel klimaatadaptatie. Verder treedt dit jaar de subsidieregeling voor groene daken en afkoppelen van regenwater in werking.

Er zijn de afgelopen periode weer veel projecten verder gebracht. De herinrichting van de Middenweg en Bandsloot in Bantega is dit in voorjaar opgepakt. In Balk heeft de ontwikkelaar de voormalig garage in het centrum gesloopt en vordert de bouw van het appartementencomplex. Bij het Havenkwartier, eveneens in Balk, hebben wij grond via een openbare inschrijving te koop aangeboden. Zodra de omgevingsvergunning voor het winnende plan (voor een hotel-restaurant) is verleend en onherroepelijk is leveren wij de grond en ontvangen wij de koopsom. In Lemmer vordert de bouw aan de Markt goed en dit wordt in de loop van 2022 opgeleverd. Ook de plannen voor de realisatie van woningen bij De Polle en Hof van Holland in Lemmer en Wyldehorne 4 in Joure en het plan voor de voormalige melkfabriek in Langweer vorderen goed.  Het definitief ontwerp voor de kruising Huisterheide is vastgesteld en de technische uitwerking pakken we nu op. In Lemmer zijn we ook gestart met de herinrichting van het zuidelijk deel van de Straatweg.

Niet alle projecten verlopen volgens planning. Daar liggen uiteenlopende oorzaken of omstandigheden aan
ten grondslag. Bij eigen projecten is soms sprake van interne oorzaken. Daarnaast hechten we terecht veel waarde aan burgerparticipatie. Wel kost dit meer uren (en dus geld) en ook betekent dit dat de doorlooptijd van projecten toeneemt. Door inbreng van inwoners kan ook de scope van het project wijzigen. Bij nieuwe plannen houden we in de planning rekening met een langere doorlooptijd en hogere kosten voor interne uren.

Daarnaast zijn er projecten van derden waar het gebrek aan voortgang bij de initiatiefnemer ligt. Wij scheppen als gemeente de voorwaarden voor ontwikkeling. Zo stellen we vaak het bestemmingsplan vast, nadat overeenstemming is bereikt over de planinhoud. Het is dan aan de initiatiefnemer om de mogelijkheden te benutten. In de praktijk blijkt dat niet altijd eenvoudig.

De emissie vanuit de geitenhouderij in relatie tot de luchtkwaliteit heeft de gemoederen de laatste tijd bezig gehouden. Met het oog op geitenhouderijen heeft de raad  een voorbereidingsbesluit genomen. Dit heeft tot gevolg dat nieuwe aanvragen voor geitenhouderijen niet gehonoreerd kunnen worden. Ondertussen werken we aan een ontwerpbestemmingsplan met nieuwe regels voor geitenhouderijen.
Ook werken we samen met andere Friese gemeenten aan een kader om die emissies aanvaardbaar te houden.

In maart 2020 is een bodemfunctieklassekaart (Bfk) en een bodemkwaliteitskaart (Bkk) voor de gemeente vastgesteld. Omdat gemeente SWF op dat moment voor dezelfde klus stond, is dat gezamenlijk opgepakt. Een Bfk en Bkk zijn belangrijke instrumenten bij grondverzet (welke kwaliteit komt waar vrij? en welke kwaliteit mag waar worden toegepast?). Na vaststelling van de Bfk en Bkk is gestart met een nota bodembeheer. De nota bodembeheer geeft aan hoe vrijgekomen grond en gerijpte baggerspecie mag worden opgeslagen (tijdelijk), hergebruikt of toegepast. Ook de afgelopen periode is nog aan de nota gewerkt. In de komende periode wordt nagegaan met welke inhoud de nota – ook met het oog op de komst van de Omgevingswet – het beste kan worden vastgesteld.      

Stedelijk water
Voor het waterbeheer in het stedelijk gebied is het Wetterskip verantwoordelijk. De gemeente krijgt een vergoeding van het Wetterskip voor een deel van de hekkel- en baggerwerkzaamheden die zij uitvoert. In 2014 hebben wij daarvoor met het Wetterskip een overeenkomst gesloten. In de overeenkomst is een regeling voor vijvers opgenomen. Met het Wetterskip is afgesproken dat de vijverregeling wordt aangepast. Hiervoor is een werkgroep opgesteld. De aanpassing van de regeling moet eind 2022 klaar zijn.