1. Bestuur en organisatie

1.1 Bestuur

In de Programmabegroting 2022 vindt u een toelichting op onderstaande doelstellingen.

Wij zijn toegankelijk en staan midden in de samenleving. We zetten, zowel individueel als collectief, in onze contacten een duidelijk profiel van onze gemeente neer. Daarbij vormt “Het verhaal van De Fryske Marren” ons kader. Overeenkomstig de uitgangspunten van het coalitieakkoord 2019-2022 werken wij samen met onze inwoners, sociale partners en bedrijfsleven en ook met andere instanties en overheden (buurgemeenten, provincie Fryslân, Rijksoverheid en Wetterskip Fryslân).

Bestuurlijke vernieuwing
Over bestuurlijke vernieuwing is al een aantal acties opgenomen in de raadsagenda 2018-2022. Daarnaast zijn de hierna genoemde punten van belang.

Visie De Fryske Marren
De huidige visienota van De Fryske Marren dateert van de fusieperiode. In de visienotitie wordt beschreven hoe De Fryske Marren eruitziet en wat haar ambities zijn met betrekking tot beleid, bestuur en organisatie. Bureau Nij Sicht heeft in samenspraak met de raad, inwoners, het bedrijfsleven, het college en de organisatie een vernieuwde visie voor De Fryske Marren opgesteld. Het college heeft de visie “Brede Welvaart voor De Fryske Marren; visie tot voorbij 2030” besproken. De gemeenteraad neemt hierover binnenkort een besluit.

Inwonersparticipatie in de gemeentelijke democratie
Onder de naam ‘Wikselwurk’ werkt onze gemeente aan de professionalisering van inwoners- en overheidsparticipatie en zoeken wij de verbinding en samenwerking met onze omgeving. In januari 2021 stelde de raad na het traject Lokale Democratie de notitie Samenspel vast  met daarbij een plan van aanpak. Voor de uitwerking van de notitie Samenspel is het Wikselwurktraject opgestart. In 2021 is invulling gegeven aan dit beleid, door inzichten op te halen bij zowel inwoners en organisaties als collega’s, raad en college. Dit leverde veel input op en resulteerde in de beleidsnotitie ‘Wikselwurk: De Fryske Marrenlijn voor inwoners- en overheidsparticipatie’, in november 2021 vastgesteld door het college. Vanwege een te volle raadsagenda in december, is dit onderwerp doorgeschoven naar de nieuwe raad. Het Petear hierover vindt plaats in de raad van 18 mei 2022, waarna in juni het Debat en Beslút volgen (check). Vanuit de Omgevingswet zijn we verplicht om bij invoering (1 januari 2023 wordt nu genoemd als datum) een dergelijk beleid vastgesteld te hebben. Na vaststelling van de notitie in de raad, kunnen we het implementatieplan van ‘Wikselwurk’ verder vormgeven.

Wikselwurk-kompas en toolbox
Ondertussen werkt de projectgroep verder aan onderdelen van het beleid zoals een participatiekompas en een toolbox (met werkvormen), daarnaast bereiden we een pool van gespreksbegeleiders (facilitators) voor: acht medewerkers die straks interne en externe participatietrajecten kunnen begeleiden. De directie heeft hier ruimte voor gegeven en de werving start in juni 2022. In september willen we starten met deze pool van acht gespreksbegeleiders, waarbij een opleidingstraject één van de eerste onderdelen is van de implementatie.
Zie ook paragraaf 1.2 Dienstverlening en communicatie.

Uitdaagrecht
In het kader van het versterken van de lokale democratie denkt de raadook na over de mogelijkheden voor inwoners en andere betrokkenen voor de ‘Right to Challenge’. Als inwoners denken dat ze één van onze taken slimmer, beter of goedkoper kunnen doen, dan staan we daar voor open. We noemen dit conform de landelijke terminologie ‘Uitdaagrecht’ (voorheen: ‘Right to Challenge’). Voorstellen van groepen inwoners, beoordelen we met een positieve grondhouding gezamenlijk (initiatiefnemers, bestuurders en beleidsadviseurs) op haalbaarheid.

Jongeren betrekken bij gemeentelijke thema’s
Inzet op lokale democratie betekent ook dat we jongeren meer gaan betrekken bij gemeentelijke thema’s. Wij sluiten aan bij de voorstellen van een raadswerkgroep, die in 2019-2020 aanbevelingen presenteerde over de wijze waarop we jongeren beter bij gemeentelijke thema’s kunnen betrekken. De gemeenteraad is in gesprek om samen met welzijnsorganisatie Sociaal Werk De Kear projecten op scholen te starten die gaan over jeugdparticipatie. Vanwege de beperkte mogelijkheden om samen te komen als gevolg van de coronacrisis heeft dit project vertraging opgelopen en start de pilot naar verwachting schooljaar 2022-2023.

Internationale betrekkingen
Nadat in 2021 onderzoek is gedaan naar de mogelijkheden voor onze gemeente op het gebied van internationale betrekkingen, is in september 2021 aan de raad een visienotitie voorgelegd. Deze notitie ging in op de toekomst van internationale betrekkingen en de meerwaarde die dit voor De Fryske Marren oplevert. De notitie is door de raad teruggelegd bij het college. In 2022 vraagt dit onderwerp om een hernieuwd advies over de toekomst van internationale betrekkingen. Het is één van de opdrachten voor het nieuwe college. Door (langdurige) ziekte is dit beleidsonderwerp nog niet opnieuw ingepland.

Rekenkamer
De rekenkamer doet onafhankelijk onderzoek naar gemeentelijk beleid. De onderzoeken zijn bedoeld om de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het beleid en uitvoering van de gemeentelijke taken door het gemeentebestuur te beoordelen. Naar aanleiding van een onderzoek van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties besloot de gemeenteraad in juni 2020 om de bestaande rekenkamercommissie om te vormen tot een rekenkamer. De zittende leden van de rekenkamercommissie functioneren als lid van de rekenkamer, met inachtneming van een door de rekenkamer vastgesteld rooster van aftreden. Conform het rooster van aftreden eindigt het lidmaatschap van leden van de rekenkamer na zes jaar. Dit betekent dat de raad in 2022 een besluit neemt over de benoeming van één nieuw lid.

Huisvestingsplan voor centrale huisvesting van bestuur en organisatie op Heremastate
In 2019 zijn de middelen beschikbaar gesteld voor de definitieve huisvesting. De werkgroep huisvesting is voortvarend van start gegaan. Voordat er definitieve plannen gepresenteerd werden is de werkgroep in overleg geweest met de Raad, omwonenden en parkgebruikers. In een aantal goede sessies heeft de werkgroep informatie gekregen die gebruikt kan worden voor de definitieve plannen. In maart 2020 werden we verrast door het corona-virus. Sinds deze periode is er veel thuisgewerkt. De werkgroep heeft de raad in het eerste kwartaal van 2022 bij gesproken over de vervolgacties. In het tweede kwartaal van 2022 wordt een architect geselecteerd. In het laatste kwartaal van 2022 of het eerste kwartaal van 2023 is er een beslismoment voor de Raad. De plannen worden dan gepresenteerd en de raad wordt om een akkoord gevraagd. 

Ontwikkeling organisatie
Van de organisatie wordt momenteel veel gevraagd. Enerzijds is na de structuuraanpassing in 2020 gestart met toekomstgerichte veranderthema’s en het professionaliseren van de bedrijfsvoering. Hiermee zijn we dus begonnen in zoals we het nu noemen ‘Coronatijd’ en dat heeft vertraging gegeven. Tegelijkertijd moeten en willen we belangrijke maatschappelijk vraagstukken doorontwikkelen, veelal vanuit politiek oogpunt zoals de energietransitie, duurzaamheid en wonen. Het vinden van gekwalificeerde medewerkers staat daarbij onder druk van de scherpe arbeidsmarktsituatie terwijl ook de bestaande werkzaamheden en de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne (flexibele en extra) inzet vragen. Met het nieuwe college willen we daarom heldere planningsafspraken maken.

De doorontwikkeling van de organisatie blijft zoals al eerder genoemd een permanent proces. Jaarlijks stellen we daarvoor een ontwikkelplan op. De gemeenteraad  is daarover bijgepraat.