5. Sociaal domein

5.3 Inkomensregelingen en participatie

In de Programmabegroting 2022 vindt u een toelichting op onderstaande doelstellingen.

Participatiewet (inclusief IOAZ, IOAW en BBZ en loonkostensubsidies)
Het bestand reguliere bijstand en IOAW (Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers) bestond eind 2021 uit 679 uitkeringen, dit daalt in 2022 nog verder naar 668 uitkeringen (peildatum april 2022). De daling komt door een combinatie van factoren: de uitstroom naar kansrijke sectoren, verhuizingen, het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd en overlijden. Daarnaast wordt uit dit budget de loonkostensubsidie betaald vanuit de regeling Baanafsprakenbanen (BAB) en vanuit de regeling Beschut Werk. Per april 2022 zijn 63 inwoners met een loonkostensubsidie BAB aan de slag en 12 inwoners met een loonkostensubsidie Beschut Werk.

Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz)
Het Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz) wordt uitgevoerd door het Bureau Zelfstandigen Fryslân (BZF).

• Het aantal aanvragen in het eerste kwartaal is vergelijkbaar aan dezelfde periode in 2021. 
• Vanaf 1 oktober 2021 is een aangepaste versie van de regeling Bbz 2004 van toepassing. Deze aangepaste Bbz is verlengd tot 1 april 2022. De belangrijkste wijziging van de aangepaste Bbz ten opzichte van de reguliere Bbz is dat de uitkering niet als leenbijstand maar als uitkering direct ‘om niet’ wordt verstrekt en dat er geen vermogenstoets van toepassing is. De belangrijkste wijziging ten opzicht van de Tozo is dat er in deze aangepaste Bbz een levensvatbaarheidstoets wordt uitgevoerd en dat de kostendelersnorm van toepassing is op de uitkering. Vanaf 1 april 2022 is de reguliere Bbz weer van toepassing.

Door de lockdown in december is besloten de ‘Bbz light’ nog een keer te verlengen voor 3 maanden. Dit betekende dat alle klanten die een ‘Bbz light’ hebben aangevraagd en gekregen in het vierde kwartaal van 2021 dit in het eerste kwartaal opnieuw moesten doen. Van de 51 ondernemers die in het eerste kwartaal een aanvraag hebben gedaan heeft nog niemand een verlengingsaanvraag gedaan. Dit lijkt er op te wijzen dat deze ondernemers getroffen waren door de lockdown maar dat ze inmiddels weer voldoende inkomsten halen uit hun bedrijf.

Startende ondernemers die voor 1 oktober 2021 al een Bbz uitkering ontvingen hebben ook in de periode van de ‘Bbz light’ een reguliere Bbz ontvangen om te voorkomen dat ze met verschillende uitkeringsvormen te maken krijgen.

Begeleiding van inwoners naar duurzaam, betaald werk (Pastiel)
In het eerste kwartaal heeft Pastiel 23 uitkeringsgerechtigden op een betaalde baan kunnen plaatsen. Dit is een goed resultaat en betreft een klein verschil ten opzichte van de taakstelling van 26 plaatsingen.

Het sociaal activeren van inwoners (De Wurkjouwer)
Momenteel nemen 112 inwoners deel aan een traject van De Wurkjouwer, hiervan zijn 6 deelnemers ingestroomd via Pastiel en 6 deelnemers via het sociaal wijkteam. De instroom loopt achter op de taakstelling (20). Hier wordt actie opgezet door de gemeente, Pastiel en De Wurkjouwer. Vanwege corona werden minder trajecten opgestart, dit wordt weer geactiveerd. Daarnaast vindt verfijning van het aanbod plaats binnen De Wurkjouwer.  

Wet sociale werkvoorziening (Wsw)
De uitvoering van de (oude) Wsw binnen de NV Empatec wordt meegenomen in de doorontwikkeling richting Werkleerbedrijf inclusief de re-integratie onderdelen Pastiel en De Wurkjouwer. Inmiddels is een plan van aanpak voor het implementatieplan van de businesscase opgesteld. Daarna gaan we aan de slag met het implementatieplan in nauwe samenwerking met Empatec en de gemeenten. Naast dit traject loopt de wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling Fryslân-West, dit zal in twee fasen plaatsvinden.

Inburgering
Per 1 januari 2022 is de Wet inburgering 2021 in werking getreden. Het inburgeringsstelsel is veranderd. Gemeenten hebben nu een belangrijke rol bij de begeleiding van nieuwkomers die inburgeringsplichtig zijn. Gemeenten zijn verantwoordelijk om statushouders een sluitend inburgeringsaanbod te doen. Dit aanbod bevat één van de drie leerroutes, de Module Arbeidsmarkt & Participatie (MAP) en het participatieverklaringstraject (PVT).

Er zijn drie nieuwe leerroutes om in te burgeren:

• De B1 route; een route voor taal en (vrijwilligers)werk. Inburgeringsplichtigen spreken en schrijven binnen maximaal 3 jaar de Nederlandse taal op niveau B1. Tegelijk kunnen zij meedoen door (vrijwilligers)werk.
• De onderwijsroute; een route vooral voor jongeren. Zij leren de Nederlandse taal op niveau B1 of hoger. Ook worden zij dan voorbereid op het volgen van een mbo-, hbo- of universitaire opleiding.
• De zelfredzaamheidsroute; een route voor inburgeringsplichtigen waarvoor route 1 en 2 te moeilijk is. Zij leren de Nederlandse taal op een lager niveau (A1-niveau). Deze mensen worden voorbereid (op een eenvoudige manier) om mee te doen in de Nederlandse samenleving.

Kennis van de Nederlandse Maatschappij (KNM) is onderdeel van alle leerroutes. 

Op 8 juli 2021 is de aanbesteding gepubliceerd van de drie leerroutes. Dit zijn de onderwijsroute, de B1 route en de Zelfredzaamheidsroute. De gemeente Leeuwarden is door 14 Friese gemeenten, waaronder ook onze gemeente,  gemandateerd deze aanbesteding uit te voeren. Hiervoor is gekozen in verband met volumes, kwaliteitseisen en continuïteit. Inmiddels is bekend dat Stavoor de leerroutes voor B1-route en Z-route voor gemeenten gaat uitvoeren. Over de onderwijsroute is men nog in gesprek met de ROC’s.

Taakstelling huisvesting statushouders
De taakstelling huisvesting statushouders voor 2022 is 73. Voor de eerste helft van 2022 bedraagt deze 33, voor de tweede helft van het jaar is de taakstelling 40. Op dit moment zijn er nog 15 woningen nodig voor 39 statushouders die aan De Fryske Marren gekoppeld zijn, (op termijn) volgen nog 23 nareizigers.
Naast de reguliere taakstelling, speelt ook de eenmalige regeling versnelde uitstroom statushouders een rol. Het gaat om drie huishoudens en deze hebben inmiddels allemaal een woning.
Over het huisvesten van statushouders is intensief overleg met de betrokken woningstichtingen.

Hulpvragen toeslagenaffaire
We hebben met 54 ouders contact gehad en gevraagd of zij hulp nodig hebben. Deze ouders geven aan het contact vanuit de gemeente prettig te vinden en voelen zich gehoord. In twee gevallen hebben we concreet ondersteuning kunnen bieden vanuit het sociaal wijkteam. De overige ouders hadden geen directe hulpvraag, deze kunnen zij wel altijd nog stellen als later toch blijkt dat dit nodig is.

Oekraïense vluchtelingen-leefgeld en werk
Vluchtelingen uit Oekraïne die ingeschreven staan in de gemeente hebben recht op leefgeld. Er zijn op dit moment 135 volwassen Oekraïners ingeschreven binnen onze gemeente. We zijn gestart met het verstrekken van leefgeld. Vluchtelingen die aangeven graag te willen werken brengen we in contact met Pastiel. Pastiel fungeert als contactpersoon tussen werkgevers en de Oekraïners en zorgt voor een goede begeleiding.

Armoedebestrijding en bijzondere bijstand
Tot mei 2022 hebben ruim 299 huishoudens één of meerdere vormen van inkomensondersteuning ontvangen. Het aantal toekenningen is licht gestegen in vergelijking met dezelfde periode in 2021 (262).
De toekenningen bestaan uit onder meer de volgende vormen van ondersteuning:

• Aan 126 huishoudens zijn de kosten voor bewindvoering vergoed.
• Aan 107 huishoudens is de individuele inkomenstoeslag uitgekeerd.
• Aan 54 unieke huishoudens is bijzondere bijstand toegekend voor ziektekosten, kosten voor vervoer en woonkosten

Energietoeslag
De nadelige effecten van de stijgende energieprijzen en koopkrachtverlies worden door de Rijksoverheid met maatregelen deels gerepareerd. De minister heeft onlangs in een brief kenbaar gemaakt dat het budget van 175 miljoen wordt verhoogd naar 854 miljoen. In de meicirculaire verwachten we duidelijkheid te krijgen over de hoogte van de Rijksbijdrage voor deze specifieke uitkering.

Eind maart hebben alle huishoudens met een bijstandsuitkering de eenmalige energietoeslag van € 800 ontvangen en eind april de inwoners met een Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen van de SVB. De doelgroep ‘overige minima’ kan een aanvraag indienen om eveneens een bedrag van € 800 te ontvangen. Tot dusver hebben 400 inwoners hier een aanvraag voor ingediend. Totaal hebben ongeveer 700 huishoudens een eenmalige uitkering ontvangen.

Schuldhulpverlening
Het aantal meldingen van betalingsachterstanden in 2022 stijgt. De belangrijkste oorzaak ligt in de meldingen die ontstaan door de hoge energieprijzen. Financieel ontzorgen van nieuwkomers is gestart.